Auschwitz-Birkenau to dawny niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady, znajdujący się w Oświęcimiu. To jedno z najważniejszych Miejsc Pamięci w Polsce. Dziś na terenie obozu znajduje się Muzeum, które od roku 1947 sprawuje opiekę nad reliktami poobozowymi. Są nimi między innymi zbiory, archiwa oraz ośrodek naukowy, konserwatorski i wydawniczy.
Auschwitz był największym z niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i ośrodków Zagłady. Życie straciło tu ponad 1,1 mln mężczyzn, kobiet oraz dzieci. Drugi obóz zespołu KL Auschwitz stał się szybko przede wszystkim miejscem masowej eksterminacji, największym niemieckim obozem zagłady. To tutaj zginęła przeważająca liczba ofiar KL Auschwitz – ponad milion osób. Znajdowały się tam specjalnie zaprojektowane i wzniesione zespoły komór gazowych z krematoriami.
AUSCHWITZ 1
Na terenie obozu Auschwitz I naziści utworzyli pierwszy obóz dla mężczyzn i kobiet. To tu właśnie miały miejsce pierwsze eksperymenty uśmiercania przy użyciu Cyklonu B. Ponadto dokonywano tu pierwszych zbrodniczych eksperymentów na więźniach. A także wykonywano większość egzekucji przez rozstrzelanie.
W Auschwitz 1 mieścił się również centralny areszt obozowy w bloku nr 11 dla więźniów z wszystkich części obozowego kompleksu, a także główna komendantura obozu i większość biur SS. Z tego miejsca władze obozowe kierowały dalszą rozbudową kompleksu obozowego.
BIRKENAU
W obozie Birkenau naziści wybudowali większość urządzeń masowej zagłady, w których zamordowano około miliona Żydów. Birkenau był jednocześnie największym obozem koncentracyjnym (blisko 300 prymitywnych, w większości drewnianych baraków), w którym w 1944 r. przebywało ponad 100 tys. więźniów: Żydów, Polaków, Romów, i innych. Na blisko 200 ha zachowały się ruiny komór gazowych i miejsca wypełnione ludzkimi prochami, prymitywne baraki więźniarskie oraz kilometry obozowego ogrodzenia i dróg. Miejsca te są udostępnione zwiedzającym. Zaleca się wcześniejsze przygotowanie się do odwiedzin tych miejsc, zarówno merytorycznie, jak i emocjonalnie.
